Frumvarp til laga um lagareldi – Umsögn Sjávarútvegsþjónustunnar hf.

Meðfylgjandi er umsögn Sjávarútvegsþjónustunnar við frumvarp um lagareldi sem nú er til umsagnar hjá atvinnuveganefnd Alþingis. Um 160 blaðsíður með athugasemdum og ábendingum sem vonandi nýtast við að betrumbæta frumvarpið. Þannig að það sé sagt er margt jákvætt og gott við frumvarpið en um það er ekki sértaklega fjallað. Frumvarpið um lagareldi þarfnast þó verulegrar endurbóta ef niðurstaðan á ekki að vera eins og í tilfelli laga um fiskeldi samþykkt á Alþingi Íslendinga á árinu 2019.

Til fjárhagslegs ávinnings

Undirbúningur og gerð laga um fiskeldi á árinu 2019 snérist í of miklu mæli um að erlendir fjárfestar og íslenskir fulltrúar þeirra næðu sem mestum fjárhagslegum ávinningi.  Tilgangur með umsögn við frumvarp um lagareldi er einkum að leggja sitt að mörkum til að koma í veg fyrir áframhaldandi fjárhagslegan ávinning fámenns hóps fjárfesta á kostnað umhverfismála og að eigur Íslendinga verði fótum troðið.

PDF skjal af umsögn

Read more… →

Slysasleppingin í Patreksfirði

Hinn 20.  ágúst 2023  var tilkynnt um gat á netpoka í sjókví hjá Arctic Sea Farm í Patreksfirði dótturfélaga Arctic Fish. Talið var að tæplega 3.500 eldislaxar hafi sloppið. Í lok ágúst var búið að veiða eldislax í ám á Vestfjörðum, Vesturlandi og Norðvesturlandi. Um miðjan september hafði verið tilkynnt um 100 eldislaxa í veiðiám, október um 300 og í desember voru þeir orðnir rúmlega 400 talsins.  Engar ár með laxi eru í Patreksfirði og dreifðu eldislaxarnir sér því í laxveiðiár yfir stórt svæði.

Ummæli og viðbrögð

Framkvæmdastjóri viðskiptaþróunar hjá Arctic Fish gerði strax lítið úr slysasleppingunni sem vakti hörð viðbrögð andstæðinga sjókvíeldis. Þegar umfang og alvara málsins kom í ljós steig forstjóri félagsins fram og harmaði atburðinn og bauðst til að greiða kostnað við að fjarlægja eldislaxinn úr veiðiám. Málið vakti mikla athygli og umtal í  íslenskum fjölmiðlum, það var mótmælt á Austurvelli, á Alþingi Íslendinga var lagt til að banna sjókvíaeldi á laxi og málið fékk töluverða umfjöllun erlendis.

Skýrsluna má finna HÉR

Read more… →

Drög að frumvarpi um lagareldi

Meðfylgjandi er umsögn Sjávarútvegsþjónustunnar (fylgiskjal 1) við drög að frumvarpi um lagareldi. Aðrar umsagnir má finna á samráðsgáttinni.

Jákvætt og neikvætt

Það er margt gott og jákvætt í frumvarp um lagareldi en annað þyrfti að útfæra betur. Það sem vekur sérstaka athygli:

  • Flókið: Hve flókin útfærslan er og í því sambandi er m.a. bent á laxahluti (kafli VII), strok (VIII) og forsendubrest (64 gr.).
  • Óréttlátt: Refsing með skerðingu leyfa/heimilda bitna einnig á starfsmönnum, þjónustuaðilum og nærsamfélaginu, s.s. vegna forsendubrests (64 gr.).
  • Ekki dómtækt: Að refsiákvæði í sumum greinum frumvarpsins munu vart vera dómtæk ef málið fer fyrir íslenska dómstóla, s.s. ákveðnar greinar um strok (kafli VIII) og afföll (kafli IX).
  • Óvissa: Oft er töluverð óvissa vegna fyrirhugaðra setningu reglugerða s.s. áhættumat erfðablöndunar (6 gr.), afmörkun smitvarnasvæða (11 gr.) og punktakerfi (58 gr.).
  • Færa til eignar: Að vera með ótímabundin rekstrarleyfi (33 gr.), heimild til verðsetningar (120 gr.) og heimild til leigu laxahluta (kafli VII kafli) færir auðlindina íslenskir firðir nær því að teljast til eignar sem þá er í meirihlutaeigu erlendra fjárfesta.
Read more… →

Ársskýrskýrsla Samfélagsverkefnis gegn spillingu 2023.

Skýrslan gefur gott heilstætt yfirlit yfir verkefni ársins 2023. Það er margt jákvætt við nýlega stefnumótun og frumvarp um lagareldi. Vinnubrögðin mun faglegri og heiðarlegri en var þegar lög um fiskeldi voru unnin og samþykkt á Alþingi Íslendinga á árinu 2019. Þrátt fyrir það hefur undirritaður fjölmargar athugasemdir og ábendingar við frumvarp um lagareldi sem nú er til umsagnar. Vinnan á fyrrihluta ársins 2024 mun að miklu leiti snúast um gerð athugasemda og ábendinga er varða frumvarp um lagareldi. Mörg mistök voru gerð þegar lög um fiskeldi voru samþykkt á árinu 2019, sumt er leiðrétt í frumvarpi um lagareldi en á öðru á eftir að taka.

PDF skjala af Ársskýrskýrslu Samfélagsverkefnis gegn spillingu 2023

Laxalúsafár í Tálknafirði: Aðdragandi, ástæður og afleiðingar

Það hefur allt snúist um fjárhagslegan ávinning og umhverfismálum ýtt til hliðar þar sem þeim fylgir kostnaður. Í tilfelli laxalúsafársins í Tálknafirði fóru menn aftur á móti yfir strikið og í framhaldinu lenda Arnarlax og Arctic Fish í verulegu fjárhagslegu tjóni.

Meginniðurstaðan er að fyrirbyggjandi verklag eldisfyrirtækjanna er mjög ábótavant og sýna í raun brotavilja til að ná skammtímagróða, auk þess sem stjórnsýslan fær falleinkunn er varðar lagaumgjörð, eftirlit með atvinnugreininni og viðurlögum við umhverfissóðaskap.

Það er ómögulegt fyrir þá sem vilja standa sig vel að halda laxalúsinni niðri án lyfjameðhöndlunar á meðan stöðugur straumur af laxalúsalirfum berst frá sjókvíaeldi Arnarlax og Arctic Fish. Regluverkið er hannað fyrir umhverfissóðana og Matvælastofnun þarf að endurskoða sína ráðgjöf til stjórnvalda.

Skýrslan í pdf skjali

Umsögn Sjávarútvegsþjónustunnar og Strandbúnaðarmálið

Sjávarútvegsþjónustan hefur sent inn umsögn við stefnumótun í lagareldi, nú um afmarkaða þætti málsins (fylgiskjal 1).

Hvatakerfið

Varðandi hvatakerfi með breytingu á framleiðsluheimildum eftir frammistöðu er bent á að laxeldisfyrirtækjunum í meirihlutaeigu erlendra aðila hafa sankað að sér framleiðsluheimildum á síðustu árum sem ekki eru nýttar að fullu. Niðurskölun framleiðsluheimilda mun því:

  • Íslensk fyrirtæki: Engu skila nema helst í skerðingu framleiðsluheimilda íslenskra fyrirtækja sem hafa sýnt hógværð við að sækja um framleiðsluheimildir á síðustu árum.
  • Nærsamfélagið: Bitna á nærsamfélaginu og þjónustuaðilum sem munu þrýsta á að heimildir verði minnkaðar sem minnst til að viðhalda störfum og tekjum.

Mun líklegra til árangurs eru sértækar aðgerðir með að láta laxeldisfyrirtækin greiða gjald og þannig kemur refsingin strax til framkvæmdar.

Read more… →